Op Bezoek | Het akkoord dat niemand wilde

De jaarlijkse nieuwjaarsborrel voor pers en pr-mensen in de autobranche behelsde tot een jaar geleden weinig meer dan een toost op het jaar. Maar de veranderingen die nu op de autobranche afkomen, zijn zo groot dat RAI Vereniging – waaronder de club van public relations-medewerkers bij auto-importeurs, APRC, later dit jaar gaat vallen – deze editie eerst tekst en uitleg wilde geven over het Klimaatakkoord. “Het is een compromis waar we zestig keer voor om tafel gezeten hebben en waar niet iedereen echt gelukkig mee is”, vertelde Wijnand de Geus van RAI Vereniging. Alvorens op de materie in te gaan, meldde hij al dat het akkoord de komende maanden nog wel zal overleven. “Maar in maart  zijn er verkiezingen. En dan wordt duidelijk of de coalitie kan blijven functioneren. Dan begint het gedonder, want inmiddels wordt duidelijk dat Henk en Ingrid de gewenste vergroening niet kunnen betalen, terwijl de grote industrie tot nu toe weet te ontsnappen aan een CO2-heffing.”

Als het blok VVD en CDA veel terrein verliest terwijl bijvoorbeeld Groenlinks veel terrein wint, dan kan alles over een half jaar zomaar helemaal anders zijn.

De mobiliteitssector moet in 2030 een reductie van 7,3 megaton CO2 realiseren. Op basis van de Europese CO2-eisen (die nog niet definitief zijn voor zowel personen-, bestel- en vrachtauto’s) zou dat bij lange na niet gehaald worden. En dus zijn er aanvullende maatregelen in Nederland nodig. Aan de mobiliteitstafel zaten onder meer de Rijksoverheid, de provincies (die leven van de opcenten), de grote branchepartijen, milieuorganisaties en nog een enkele andere spelers. “Aan tafel zaten veel EV-believers. Zo werd er  tijdens een sessie geopperd dat goederenvervoer naar het buitenland met volledig elektrische vrachtwagens zou kunnen plaatsvinden. Daar word je niet direct vrolijk van.”

Gele Hesjes

Uiteindelijk is er een pakket aan maatregelen voorgesteld (zie kader) waarin de EV een belangrijke rol speelt. Zonder dat de ambitie uit het coalitieakkoord (100% EV in 2030) wordt losgelaten, wordt er in het Klimaatakkoord ingezet op een marktaandeel van 65% EV in 2030. Alles bij elkaar kosten de maatregelen volgens het Centraal Planbureau 13 miljard euro. Daarvoor is inmiddels dekking. “Het komt in de basis neer op een grote herverdeling van geld, waarbij de bezitters van een auto met benzine- of dieselauto een belangrijk deel gaan betalen.” De Geus stelde dat de eenmalige toeslag die er komt voor conventionele auto’s echt het maximum haalbare onderhandelingsresultaat was. “Wij wilden per se geen verhoging van de bpm, niemand wilde een verhoging van de mrb, daarom is er gekozen voor een eenmalige toeslag bij zowel aanschaf als gebruik. Maar tel daarbij op dat ook de accijns zullen stijgen. Dan is duidelijk wie er gaat voor betalen voor de elektrificering. Ik kan mij zomaar voorstellen dat dit gele hesjesachtige protesten gaat oproepen.”

Geofencing

RAI Vereniging heeft zich altijd techniek neutraal opgesteld. Maar het kon niet voorkomen dat EV’s de spil werden waar het akkoord om draait. “Als deze plannen uitgevoerd worden dan hebben de merken die niet alles inzetten op full batterij EV’s, maar bijvoorbeeld op waterstof of bijvoorbeeld plug-ins, in Nederland een uitdaging.  Dat is natuurlijk volstrekt ongewenst, want inmiddels blijkt dat met plug-ins ook grote CO2 voordelen te behalen zijn. Steden willen versneld naar emissieloos verkeer, iets dat met uitstek kan met plugins, in combinatie met bijvoorbeeld geofencing, waardoor ze binnen een stad alleen emissievrij kunnen rijden.” Voor bestellers geldt dat het streven is om 2025 50 duizend elektrische bestellers te verkopen. “Hierbij wordt ongeveer 40 procent van de meerkosten vergoed, en die zijn fors. De uitwerking van deze maatregel volgt nog.” Lees hier hoe een promovendus in zijn proefschrift stelt dat een plug-in per euro de hoogste CO2-besparing oplevert.

Drukke tijden

RAI Vereniging blijft pleitten voor een kilometerbeprijzing en is blij dat dit opgenomen is in het conceptakkoord, vooral het uitblijven van een verdere afbouw van de bpm zit de organisatie dwars. Tegelijkertijd laat het nu een eigen alternatief plan doorrekenen. “Wij denken dat we met goedkopere maatregelen een hoger rendement kunnen realiseren. Maar ja, we zijn wel een vertegenwoordiger van de industrie, dus worden met lichte argwaan bekeken.” Voor sommige, simpele maar zeer efficiënte maatregelen is daarbij politiek geen draagvlak. “Zo zou een  verlaging van de maximum snelheid behoorlijke reductie op kunnen leveren, maar de politiek wil er nog niet aan. Ook het toestaan dat alleen EV’s gebruik maken van spitsstroken is een goedkope en doeltreffende maatregel. Maar goed, om het kabinet niet te schofferen is er officieel ook geen afstand gedaan van het streven naar 100 procent verkoop van EV’s in 2030, terwijl iedereen weet dat het volstrekt onhaalbaar is.”

Voor een brancheorganisatie, die ook nog volop bezig is om de WLTP te absorberen, zijn het uitdagende tijden. De Geus geniet nog even van de relatieve rust. “De Brexit, de Europese CO2-eisen en de verkiezingen hier laten nog even op zich wachten. Maar als het blok VVD en CDA veel terrein verliest terwijl bijvoorbeeld Groenlinks veel terrein wint, dan kan het over een half jaar zomaar weer helemaal anders zijn.”