Algemene Rekenkamer: EV-subsidies dure manier om CO2-uitstoot te reduceren
De fiscale stimulering van elektrische auto’s is een dure maatregel voor het verminderen van C02-uitstoot. Dat schrijft de Algemene Rekenkamer in een brief aan de Tweede Kamer. Kamerleden zijn al langer kritisch op de stimulering van EV’s. Later dit jaar publiceert de Algemene Rekenkamer een rapport over alle fiscale prikkels in de autobelastingen en in het tweede kwartaal van 2020 nog een onderzoek naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van deze belastingen.
Volgens de Rekenkamer kloppen de berekeningen van de staatssecretaris niet (1.700 euro per vermeden ton CO2). “Bij die berekeningen heeft hij een inschatting gemaakt van de uitstoot van alle voertuigen (ongewogen gemiddelde) die zouden zijn gekocht als er niet was gekozen voor een elektrische auto”, schrijft de instantie. De Rekenkamer houdt in de berekeningen ook rekening met de hoeveelheid auto’s van een bepaald type en bijbehorende uitstoot (gewogen gemiddelde). “Hoe kleiner het verschil aan CO2-uitstoot is tussen een voertuig met verbrandingsmotor en een elektrische auto, des te hoger zijn de kosten per vermeden ton CO2. Met onze rekenmethode kunnen die kosten oplopen tot bijna 2.000 euro per bespaarde ton CO2.”
De kosten om een ton CO2 uit de markt te halen via het daarvoor ingerichte Europese ETS-systeem bedraagt ongeveer 26 euro.
Kanttekening
Volgens de staatssecretaris van Financiën bedraagt het fiscaal voordeel voor de groep elektrische auto’s in kwestie 5.600 euro per auto per jaar. De Algemene Rekenkamer plaatst kanttekeningen bij die inschatting. “Het gaat namelijk om een gemiddeld bedrag. Voor duurdere elektrische modellen kan het stimuleringsbedrag aanzienlijk hoger zijn dan voor auto’s uit het goedkopere segment. En voor wie een elektrische auto privé koopt, valt het fiscaal voordeel aanmerkelijk lager uit dan dat gemiddelde bedrag. Terwijl de aanschaf van een elektrische auto van de zaak juist een groter fiscaal voordeel kan opleveren, onder andere door de Milieu-investeringsaftrek (MIA). Het belastingvoordeel per auto per jaar kan dus behoorlijk uiteen lopen en daarmee ook de kosten per bespaarde ton CO2.”
Alternatieven
In de verantwoordingsonderzoeken over 2013 en 2014 concludeerde de Algemene Rekenkamer al dat het fiscaal stimuleren van zuinige (hybride) auto’s een dure manier is om CO2-uitstoot terug te dringen en dat geldt ook voor de huidige stimulering van elektrische auto’s. “Bij een andere besteding van het geld had het kabinet vermoedelijk meer CO2 kunnen besparen’, schreef de Algemene Rekenkamer destijds. Ook was het beter geweest om naar ‘alternatieven voor de dure fiscale stimulering van (semi-) elektrische auto’s te kijken. Die conclusies trokken we al in het verantwoordingsonderzoek van 2013 en 2014 over de toenmalige fiscale stimuleringsmaatregelen. Het is onwaarschijnlijk dat we over de huidige belastingvoordelen een andere conclusie gaan trekken”, aldus collegelid Francine Giskes.
Staatssecretaris Menno Snel (D66) zegt in een reactie op de bevindingen dat de Rekenkamer het verkeerde criterium hanteert voor zijn conclusies. Het beleid is namelijk meer gericht op de ‘noodzakelijke transitie naar emissievrij rijden als stip op de horizon’ dan op het omlaag brengen van CO₂-uitstoot”, zegt Snel tegen het FD. Het gaat volgens Snel om ‘een initiële investering in de transitie naar emissievrij rijden die zeer waardevol is voor de Nederlandse samenleving als geheel’. Conclusies trekken over de doelmatigheid van het beleid op basis van kosten per bespaarde ton CO2 is volgens hem dan ook ‘onverstandig’, tekent het FD op.
In het Klimaatakkoord, dat naar verwachting aanstaande vrijdag wordt gepresenteerd, staan nieuwe EV-subsidies. Deze zouden wel zijn versoberd ten opzichte van de plannen in het concept akkoord.
