Coronavirus | Crisis dreigt recessie te worden
Tekst: Jeroen Vos & Bart Kuijpers
Het coronavirus heeft inmiddels ook Europa hard getroffen. En niet alleen multinationals, maar ook bedrijven die landelijk opereren. Waar er in de autobranche eerst hooguit angst was voor een tekort aan onderdelen en nieuwe auto’s, is er nu angst voor lege showrooms en werkplaatsen. En met het advies om thuis te werken waar dat kan, worden er ook minder schades gereden. Daarbij hangt er een recessie in de lucht. Tegelijkertijd biedt een crisis ook kansen, zeggen de optimisten. Zo kunnen online klantopvolging en -verkoop een enorme boost krijgen. Dat zagen ze in China al gebeuren.
Nederland
Op het moment van schrijven (13 maart) is Nederland nog niet in een lockdown, maar ligt het in de lijn der verwachting dat, zeker in het zuiden, dit alsnog gaat gebeuren. De totale gevolgen van het coronavirus zijn nu nog niet te overzien, stelt woordvoerder Tom Huyskens van Bovag. “Als het een negatief effect heeft, dan raakt dat elke sector. Niet alleen de automotive. In onzekere tijden denken mensen langer na over een dure aankoop. Dat was zo met de Brexit en de financiële crisis. De uitbraak van het coronavirus verschilt daarin niet wezenlijk. De huidige crisis toont wel aan dat er een groot risico ligt in het wedden op één paard, in dit geval China, door de toeleveranciers en fabrikanten. Als daar een probleem is, dan heeft de hele wereld daar last van. Dit zou wel eens een wake-up call kunnen zijn.”
Als mensen thuis komen te zitten, gaan ze veel meer tijd besteden aan het online zoeken naar auto’s
Ook in de showroom zijn de effecten nu zichtbaar. Volvo-dealer Jan van Roosmalen (zie het interview op pagina 12) meldt dat het al stiller is dan normaal in zijn bedrijven. Tegelijkertijd nemen de online activiteiten toe. Als mensen thuis komen te zitten, gaan ze veel meer tijd besteden aan het online zoeken naar auto’s, constateren de grote occasionportalen. De vraag is alleen: kunnen Nederlandse retailers deze vraag op de juiste manier opvangen? En is het mogelijk om toch – ondanks de terughoudendheid – auto’s en onderhoud te verkopen?
Sluiten vestigingen
Vooralsnog wijst niets erop dat er snel een tekort aan nieuwe auto’s ontstaat. Van de auto-importeurs heeft Hyundai Nederland naar buiten gebracht dat het geen leverproblemen verwacht, omdat de in Nederland verkochte modellen afkomstig zijn uit de fabrieken in Turkije en Tsjechië. Maar toch zijn er wel problemen voor dealers, ziet Eric Tak, voorzitter van de dealervereniging PSA. “Deze uitbraak gaat zeker impact hebben op retail. Er zijn nu al minder tot geen klanten in de showroom. Daarbij zijn monteurs ziek en sluiten importeurs hun vestigingen. Bij PSA moet iedereen vanuit huis werken. Er is geen aanlevering van onderdelen en auto’s door een gebrek aan chauffeurs. En de Italiaanse Bovag heeft voorgesteld alle autobedrijven te sluiten.”
Wij zijn gewend aan levertijden van vijf tot zes maanden
Koester de klant
Een dealerdirecteur die inmiddels al volop ervaring heeft met een platgelegd land is Stefan van Herpen, de ceo van Porsche Automotive Investments China Branches, dat 30 dealervestigingen in het land heeft. Daar ligt de vraag inmiddels ongeveer weer op 80 tot 90 procent van voor de uitbraak. Hij heeft wel tips voor zijn Nederlandse collega’s. “Benoem wat je allemaal doet voor de gezonderheid van collega’s en klanten.” Ook moeten bedrijven hun offline-(marketing)activiteiten direct stoppen: alles moet draaien om online leads.
Van Herpen probeerde de werkplaatsen wel gevuld te houden. “Onder meer door haal- en brengservice.” De verkoop opvangen is op korte termijn lastig. “Probeer nu al kosten te verlagen, neem voorraadposities goed door”, zegt Van Herpen. “En zorg dat je klaar bent voor de periode nadat de uitbraak stopt. Klanten die willen kopen, gaan nu niet shoppen. Die komen doelbewust. Wij hebben weer een vraag van 80 tot 90 procent, maar de showroomtraffic ligt maar op 60 procent.” Van Herpen verwacht dat de Chinese automarkt over heel 2020 een min van ongeveer 10 procent kent, en het premiumsegment -5 procent. Daarbij is er dus een snelle verschuiving van offline naar online. “Online leadopvolging is een deel van het antwoord, maar online verkopen minder. Er zijn weinig best practises te vinden in China. Aangejaagd door deze uitbraak zal online verkoop echter veel sneller inburgeren. Alle importeurs, en wij ook, zijn aan het kijken of we de verkoop tot de aflevering volledig online kunnen afhandelen.”
Van Herpen ziet dat zwakke bedrijven het zwaar hebben. “Zij krijgen nu harde klappen. Tegelijkertijd begint iedereen te begrijpen dat grote showrooms en dealerpaleizen niet meer bij deze tijd passen.” Tot slot heeft hij nog één raad. “Blijf pro-actief en optimistisch. Ik zie hier veel bedrijven die alleen maar klagen en hopen op compensatie van importeurs. Probeer eerst te doen, wat je zelf kunt doen.”
Kettingreactie
Secretaris-generaal Sigrid de Vries van Clepa, de Europese koepelorganisatie van onderdelenleveranciers, schetst het probleem van een slinkende voorraad aan auto-onderdelen. “Zo’n twintig procent die de maakindustrie nodig heeft, komt uit China. En bij de productie van auto’s kan het gemis van één onderdeel de hele productie stilleggen. In het ergste geval legt de daaropvolgende kettingreactie de auto-industrie plat.” Om niet te veel afhankelijk te zijn van producenten van auto-onderdelen in China, is het volgens De Vries raadzaam om naar alternatieven te kijken. “Die zijn echter zo snel niet gevonden. Dat heeft te maken met de strenge regelgeving op het gebied van veiligheid waaraan de productie van onderdelen moet voldoen. Daarnaast spelen ook de kosten een rol”, hint de secretaris-generaal op de productiekosten die in Europa hoger kunnen zijn.
Ook Pieter Gabriëls, internationaal georiënteerd adviseur in mobiliteit, ziet wel kansen. “We worden ons er weer van bewust dat we in deze maakbare wereld lang niet alles onder controle kunnen hebben.” Gabriëls denkt net als De Vries dat voor de langere termijn fabrikanten weer sterker kijken naar landen als Turkije, Brazilië en centraal Europa als toeleverancier van onderdelen. “In de EU kopen heeft financiële voordelen, maar vooral logistieke en duurzame. Dat laatste is misschien wel het enige positieve in deze catastrofe”, stelt Gabriëls. “Maar 2020 zal in de economische statistieken ingaan als een jaar met forse dip in omzet, GDP en andere gerelateerde cijfers.”
Alternatieven
Inmiddels wordt ook de gestokte onderdelenlevering vanuit China en Italië voelbaar. De Nederlandse en Europese autosector stellen alles in het werk om de productie van auto’s veilig te stellen. Dat zegt Leo Kusters, sectie manager RAI Automotive Industry NL. “De totale impact op de Europese autosector is moeilijk te overzien en verschilt per bedrijf. Bedrijven die de onderdelen dicht bij huis halen, hebben tot op heden de minste problemen. Voor bedrijven die afhankelijk zijn van levering uit China en Korea, is dit anders. Deze bedrijven zoeken naarstig naar alternatieven om voorraden aan te vullen en productie te continueren. Dit kost tijd en geld. We moeten per dag bekijken hoe de situatie zich ontwikkelt.”
Lange levertijd
Voor Kavo Parts, leverancier van Aziatische auto-onderdelen, levert het coronavirus nog geen problemen op. Dat heeft voor een groot deel te maken met de bedrijfsvoering, legt sales- en marketingmanager Peter Bloemberg uit. “Wij zijn gewend aan levertijden van vijf tot zes maanden, dus vooralsnog levert de uitbraak nog geen grote problemen. Een groot deel van onze fabrieken is inmiddels ook weer opgestart. Of wij er hinder van gaan ondervinden is afhankelijk van hoe lang de coronacrisis voort duurt.”
Steunmaatregelen
Tot kort geleden waren economen niet heel negatief. Weliswaar moesten ook Nederlandse toeleveranciers zoals NXP en Philips hun winstverwachtingen naar beneden bijstellen, maar grote angst voor een recessie was er nauwelijks. De grootbanken hadden het tot begin maart over een lagere economische groei. Na de beurscrash en lockdown van hele delen in Europa, dreigen veel bedrijven in grote problemen te komen. In de vorige grote crisis kreeg de autobranche onder meer een sloopregeling om de pijn te verzachten. Inmiddels is via werkgeversorganisatie VNO-NCW de lobby voor nieuwe steunmaatregelen gestart. Politiek Den Haag lijkt alles op alles te zetten om te voorkomen dat deze crisis leidt tot een zware recessie.
Minister Wopke Hoekstra van Financiën liet weten een kleine honderd miljard euro te kunnen besteden aan het bezweren van de crisis (update: Op 16 maart werd een pakket aan steunmaatregelen gepresenteerd). Er komen onder meer overbruggingskredieten, deeltijd-ww en uitstel voor de betaling van loon- en inkomstenbelasting. Vooralsnog betreft het maatwerk, maar zwaarder geschut wordt niet uitgesloten. Voor de autobranche is het hopen dat deze maatregelen snel genoeg het vertrouwen zullen doen herstellen en dat de crisis ook als kans gezien wordt om de eigen verkoopprocessen te verbeteren. Anders dreigt 2020 als een verloren jaar de boeken in te gaan.
