Jaar in beeld | Eindejaarsenquête: Elektrische connected car als splijtzwam
Ondernemers in de autobranche geven 2020 gemiddeld een 6. Dat blijkt uit de Eindejaarsenquête van Automotive, die door 160 professionals in de autobranche is ingevuld. De respondenten geven aan dat het jaar niet zo slecht is geworden als ze verwachtten direct nadat de coronacrisis losbarstte. Waar de nieuwverkoop, verhuur en schademarkt harde klappen kregen, bleven vooral de onderhoudsmarkt en de occasionmarkt overeind. Voor de leasebranche moet het ergste nog komen, zo is de inschatting: leasebedrijven gaan er vanuit dat volgend jaar, als de steunmaatregelen worden afgebouwd, alsnog veel bedrijven failliet gaan of moeten snoeien in het personeelsbestand. Dat zal zijn weerslag krijgen op het aantal nieuw geregistreerde (private) leaseauto’s, de particuliere verkoop en ook het onderhoud.
Thuiswerken als bedreiging
In de enquête is ook gevraagd om de verwachting voor 2021 in een rapportcijfer uit te drukken. Dat komt gemiddeld uit op een 6,9. De meeste respondenten verwachten dat volgend jaar beter zal worden dan dit jaar, maar zien wel een bedreiging in een blijvende toename van het thuiswerken. Daarmee neemt niet alleen het aantal autokilometers af, maar ook de aantrekkelijkheid van een (lease)auto. Anderen stellen juist dat de huidige pandemie laat zien dat je beter een eigen vervoermiddel kunt hebben; zij verwachten toenemend autogebruik en dus ook meer koop dan wel lease.
Menigeen verwacht dat de klap van corona nog een tijd voelbaar zal blijven, maar de positieve kant is dat er daardoor ruimte is voor innovatie in bijvoorbeeld online verkoop en diensten. De voldoende zit vooral in de verwachting dat in Q2 een vaccin beschikbaar zal zijn en de markt normaliseert.
Trend: Private lease blijft groeien
Het aandeel van private lease in het totale aantal leaseregistraties ligt dit jaar op 23 procent, tegenover 20 vorig jaar. Zo’n 80 procent van de respondenten verwacht dat private lease groter wordt dan zakelijke lease. Ruim driekwart verwacht dat dit binnen 10 jaar gebeurt en meer dan de helft al binnen 5 jaar.
Een reden die wordt genoemd waarom zakelijk lease groter zal blijven, is dat een leaseauto in veel arbeidscontracten nog altijd een belangrijke secundaire voorwaarde is. Ook wordt gesteld dat private lease alleen interessant is voor het kleine segment en dat particulieren steeds vaker de nadelen gaan inzien: bijvoorbeeld als (een deel van) het inkomen wegvalt, of bij het kopen van een huis, door de BKR-registratie.
Als argument voor een groter marktaandeel voor private lease wordt onder andere de toenemende populariteit van het mobiliteitsbudget genoemd (mede dankzij het dalend aantal gereden kilometers), en de trend ‘van bezit naar gebruik’ onder consumenten. Volgens sommige respondenten holt private lease het verdienmodel van de dealer uit (vanwege de lage marge), maar ook die van het onafhankelijke autobedrijf dat opereert in het segment tot 10 duizend euro.
Er is per doelgroep wel een duidelijk verschil in opvatting: van de leasemaatschappijen denkt 42 procent dat private lease binnen 5 jaar groter is, van de importeurs verwacht 54 procent dit en bij dealers is dat percentage zelfs 68 procent.
Trend: impact complexe auto op de schadewerkplaats
De elektrische aandrijflijn, rijhulpsystemen, connectiviteit, nieuwe soorten materialen: er zijn veel factoren die auto’s steeds complexer maken. In het schadebedrijf worden merkerkenningen gezien als een manier om de kwaliteit en veiligheid van complexe reparaties te borgen: een reparatieprocedure (inclusief benodigde trainingen en equipmenteisen) van de autofabrikant voor het herstel van het betreffende voertuig.
Een kleine zestig procent van de deelnemers aan de enquête verwacht dat binnen tien jaar nieuwe auto’s alleen nog kunnen worden hersteld door bedrijven die zo’n merkerkenning hebben. 43 procent denkt zelfs dat dit binnen 5 jaar al de praktijk zal zijn. “Met de nieuwe technieken wordt het straks onmogelijk om als
universele schadehersteller schades efficiënt en winstgevend te herstellen”, zegt een van de respondenten. Over het algemeen vinden de respondenten het een slechte ontwikkeling, omdat het de vrije marktwerking ondermijnt. Anderzijds denkt 41 procent dat herstel nooit alleen aan merkerkende bedrijven zal worden overgelaten, waarbij 20 procent als reden geeft dat de merkerkenningen vooral een commercieel doel dienen. “Merkerkenningen dempen alle concurrentie en zijn een belediging voor het vakmanschap van een goed opgeleide hersteller”, reageert iemand uit de schadebranche.
Investeringsplannen
Dat auto’s rijdende computers worden, heeft ook gevolgen voor de benodigde equipment, diagnosetools en kennis van het personeel. We vroegen de schadeherstellers, dealers, fitters en universele autobedrijven naar de investeringsplannen.
Van de respondenten in de retail (schadeherstellers, dealers, fitters en universele autobedrijven) zegt 72 procent volgend jaar te investeren in training en equipment voor elektrische auto’s. “We zullen wel moeten, we hebben geen keuze”, en “we trainen blijvend in de nieuwste technieken” zijn enkele van de reacties. Een deel meldt al te hebben geïnvesteerd in EV’s, en twee zeggen te wachten op de ontwikkelingen rond waterstof.
Met de EV alleen is de branche nog niet klaar met investeren. 58 procent van de respondenten met een werkplaats zegt ook andere investeringen te zullen gaan doen; 22 procent weet het nog niet. Bij de plannen worden onder andere investeringen in kalibratietools, aircomachines voor R1234YF en diagnoseapparatuur genoemd; de meeste zeggen altijd te investeren om de ontwikkelingen te blijven volgen.
Trend: onderhoud over-the-air
Branchevereniging Bovag bracht dit jaar een rapport uit over de impact van over-the-air onderhoud op het
autobedrijf. Met deze technologie kunnen fabrikanten op afstand updates uitvoeren, zoals dat nu bijvoorbeeld al gebeurt bij smartphones. Volgens het onderzoek moeten retailers meer dan ooit zelf grip zien te houden op voertuigen en klanten om onderdeel te zijn van een gestuurde reparatie- en onderhoudsstroom en om toegang te waarborgen tot merkspecifieke kennis en software. Voor de dealer neemt de waarde in de keten hiermee af, maar het universele kanaal lijkt de grip op de klant zelfs te verliezen.
Van de respondenten verwacht 66 procent dat OTA de universelen op achterstand zet ten opzichte van dealers. Respondenten die het eens zijn met de stelling, denken dat we over tien jaar niet beter meer weten dan dat het merendeel van het onderhoud op afstand kan worden uitgevoerd. Auto’s tellen immers steeds minder slijtgevoelige onderdelen, dankzij de elektromotor. En iemand zegt zelfs: “Open je ogen: dealers en universelen zijn af.” Degenen die het oneens zijn, verwachten dat ‘Brussel’ de universele markt te hulp schiet in de vorm van wetgeving en dat voor alles wat er nog wel te versleutelen is, een beroep wordt gedaan op universele autobedrijven.
Verkoop: opkrabbelen na Covid
Uiteraard is de branche ook gevraagd om een schatting te doen van de verkoop in 2021. RAI Vereniging en Bovag verwachten volgend jaar een stijging van 14 procent ten opzichte van dit jaar; mede omdat het aantal registraties van nieuwe personenauto’s dit jaar aanzienlijk lager zal uitpakken dan vorig jaar (naar verwachting rond de 350 duizend). Gemiddeld genomen verwacht de branche dat de autoverkoop volgend jaar 4 procent hoger zal uitkomen dan dit jaar. De occasionverkoop komt naar verwachting 3 procent hoger uit. Occasiondienstverlener VWE zet in op een stijging van 1 à 2 procent ten opzichte van 2020. Dat zou een nieuw record betekenen, want dit jaar werden er tot en met oktober alleen al 1.140.556 occasions verkocht, een absoluut record.
We vroegen de respondenten ook om nog een stapje verder in de toekomst te kijken: hoeveel procent van de nieuwverkoop gaat in 2025 online? Daimlers marketing-officer Britta Seeger zei onlangs te verwachten dat over vijf jaar 30 procent van de auto’s online wordt verkocht dan wel geleast. Onze respondenten komen gemiddeld uit op 28 procent van de nieuwverkoop.
Politiek: BPM en rekeningrijden
Twee eeuwige politieke thema’s, het afschaffen van de bpm en het invoeren van rekeningrijden, keerden dit jaar weer terug in het publieke debat. Met de stelling ‘De bpm moet in één keer worden afgeschaft’ is 45 procent het oneens, 35 procent is het eens. Dat komt mede door de rigiditeit in de stelling: een aantal ‘nee-stemmers’ stelt dat er een goed plan moet komen om de bpm af te bouwen, mede omdat anders de waarde van het rijdende park te snel vermindert. De bpm zet Nederland internationaal op achterstand, maar wat komt er voor in de plaats? De meeste respondenten denken dat “er dan wel weer iets anders verzonnen wordt om het gemis aan belastinggeld goed te maken”.
Rekeningrijden
Een optie die wordt genoemd is het rekeningrijden, en daarover is minder verdeeldheid: 62 procent vindt dat er een vorm van rekeningrijden moet komen. “De vervuiler betaalt”, en “het meest eerlijk” worden als argumenten genoemd voor rekeningrijden; tegenstanders denken dat de implementatiekosten te hoog zijn in verhouding tot de baten en dat dit automobilisten juist de sluipwegen opdrijft. En één iemand reageerde: “Eigenlijk ben ik voor maar je weet dat de overheid dit gaat misbruiken”.
Trend: van bezit naar gebruik
De trend ‘van bezit naar gebruik’ zette dit jaar verder door; althans, als je de toenemende vraag naar private lease als exponent hiervan beschouwt. Van de respondenten verwacht 63 procent dat deze trend in de komende 5 jaar verder doorzet. 18 procent denkt van niet. Vorig jaar was dit nog 55 procent om 44 procent (het aantal ‘neutralen’ was nagenoeg gelijk). De autobranche ziet deze trend dus steeds meer voet aan de grond krijgen. Vooral dankzij private lease en de toename in abonnementsmodellen, en omdat de nieuwe generatie – vooral het deel dat in de stad woont – gewoon wat minder bezitterig is.
Autodelen
Ook autodelen valt onder deze trend te scharen, en over dat concept is de autobranche verdeeld. Volgens de één bewijst dit fenomeen juist in coronatijd zijn toegevoegde waarde, voor mensen die het OV liever mijden. Volgens de ander willen mensen nu juist een eigen auto in plaats van er een met onbekenden te delen. Onder de deelnemers aan de enquête denkt 49 procent dat autodelen niet doorbreekt in de komende 5 jaar; 21 procent denkt van wel. De kritieke punten zijn onder andere het niet rond kunnen krijgen van het businessmodel, het feit dat mensen uiteindelijk het liefst een eigen auto hebben en de locatie: binnen metropoolgebieden is het fenomeen kansrijker dan daarbuiten. “In de 30 jaar dat het bestaat is er geen enkele aanbieder geweest die dit rendabel heeft weten te krijgen”, zegt een van de respondenten. Een ander: “Mensen dumpen hun tweede auto. Hier kan de autodealer als deelhub fungeren.”
